Spoelworm is een van de meest voorkomende parasieten bij huisdieren, vooral bij honden en katten. Deze wormen kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, vooral bij jonge dieren, en hebben een hoge besmettingsgraad. In dit artikel bespreken we wat spoelwormen zijn, welke huisdieren erdoor getroffen kunnen worden, hoe ze worden overgedragen, welke symptomen ze veroorzaken, en welke behandelingsopties en preventieve maatregelen er zijn. Ook wordt de prognose voor huisdieren die besmet zijn met spoelwormen besproken.
Wat is een spoelworm?
Spoelwormen (Ascarididae) zijn parasitaire rondwormen die leven in de darmen van hun gastheer. Ze kunnen enkele centimeters lang worden, met een typisch witte of crèmekleurige, cilindrische vorm. Spoelwormen voeden zich met de voedingsstoffen die door hun gastheer worden opgenomen, waardoor ze kunnen groeien en zich vermenigvuldigen. Deze wormen kunnen een groot aantal eitjes produceren, die via de ontlasting van het besmette dier in de omgeving terechtkomen en zo de cyclus van besmetting voortzetten.
De meest voorkomende soorten spoelwormen bij huisdieren zijn:
- Toxocara canis: De spoelworm die vooral bij honden voorkomt.
- Toxocara cati: De spoelworm die vooral bij katten voorkomt.
- Toxascaris leonina: Komt voor bij zowel honden als katten, maar is minder pathogeen.
Welke huisdieren kunnen last hebben van spoelworm?
Spoelwormen kunnen zowel honden als katten infecteren. Hoewel alle leeftijden vatbaar zijn, zijn puppy’s en kittens bijzonder gevoelig voor deze parasieten. De hoge besmettingsgraad en de mogelijkheid van overdracht van moeder op nakomelingen maken spoelworminfecties een veelvoorkomend probleem bij jonge dieren.
Honden
Honden, vooral puppy’s, zijn vaak besmet met Toxocara canis. De infectie kan al plaatsvinden in de baarmoeder of via de moedermelk. Volwassen honden kunnen ook besmet raken door contact met besmette grond of door het eten van geïnfecteerde prooien.
Katten
Bij katten is Toxocara cati de meest voorkomende spoelworm. Kittens kunnen worden besmet via de moedermelk, terwijl volwassen katten de infectie kunnen oplopen door het eten van besmette prooien of door contact met besmette omgevingen.
Oorzaken: Hoe lopen huisdieren spoelworm op?
Spoelwormen hebben een complexe levenscyclus en kunnen hun gastheer op verschillende manieren infecteren:
- Via de baarmoeder of moedermelk
Puppy’s kunnen al in de baarmoeder worden besmet met Toxocara canis als de moeder besmet is. De larven migreren via de placenta naar de ongeboren puppy’s. Na de geboorte kunnen puppy’s ook besmet raken via de moedermelk. Kittens kunnen op dezelfde manier besmet raken met Toxocara cati via de moedermelk.
- Via inslikken van eitjes
De meest voorkomende manier waarop volwassen dieren besmet raken, is door het inslikken van infectieuze eitjes uit de omgeving. Deze eitjes komen terecht in de grond, zandbakken of andere plaatsen waar besmette dieren hun ontlasting hebben achtergelaten. Nadat de eitjes zijn ingeslikt, komen ze in de darmen van het huisdier terecht en ontwikkelen zich tot volwassen wormen.
- Via besmette prooien
Huisdieren kunnen ook besmet raken door het eten van besmette knaagdieren, vogels of andere prooien die geïnfecteerd zijn met spoelwormlarven. De larven in de prooi worden vervolgens volwassen in de darmen van het huisdier.
- Via de omgeving
Spoelwormeitjes zijn zeer resistent en kunnen maanden tot jaren in de omgeving overleven. Dit maakt het gemakkelijk voor huisdieren om besmet te raken door simpelweg te graven of te snuffelen in besmette grond.
Symptomen van spoelworminfecties
De symptomen van een spoelworminfectie kunnen variëren, afhankelijk van de ernst van de infectie en de leeftijd en gezondheid van het huisdier. Bij lichte infecties kunnen de symptomen mild of afwezig zijn, terwijl zwaardere infecties ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken, vooral bij jonge dieren.
- Buikpijn en een opgezwollen buik
Een veelvoorkomend symptoom bij jonge dieren is een opgezwollen buik. Dit komt doordat de wormen zich in de darmen nestelen en daar voor obstructie of ontsteking kunnen zorgen, wat leidt tot buikpijn en een opgezette buik.
- Braken en diarree
Huisdieren met een spoelworminfectie kunnen braken en diarree ontwikkelen. In sommige gevallen kunnen de wormen zelfs in het braaksel zichtbaar zijn. Diarree kan variëren van mild tot ernstig en kan soms met bloed vermengd zijn.
- Gewichtsverlies en verminderde groei
Omdat spoelwormen voedingsstoffen opnemen die door het huisdier worden geconsumeerd, kan een geïnfecteerd dier gewichtsverlies ervaren, ondanks een normale eetlust. Bij jonge dieren kan dit leiden tot groeivertraging en ontwikkelingsproblemen.
- Hoesten
Bij ernstige infecties kunnen spoelwormlarven migreren naar de longen, wat hoesten en ademhalingsproblemen kan veroorzaken. Dit komt doordat de larven door het lichaam migreren voordat ze zich uiteindelijk in de darmen nestelen.
- Lethargie en zwakte
Een ernstige spoelworminfectie kan leiden tot algemene lethargie en zwakte bij het huisdier, omdat de wormen de opname van voedingsstoffen en energie verstoren.
Behandeling van spoelworminfecties
De behandeling van spoelworminfecties is over het algemeen eenvoudig en effectief, vooral als de infectie vroeg wordt ontdekt. De meeste behandelingen richten zich op het doden van de volwassen wormen in de darmen en het voorkomen van herinfectie.
Ontwormingsmiddelen
De meest gebruikelijke behandeling voor spoelworminfecties zijn ontwormingsmiddelen zoals pyrantel, fenbendazol of milbemycine oxime. Deze medicijnen doden de volwassen wormen in de darmen en zorgen ervoor dat ze via de ontlasting worden uitgescheiden. In sommige gevallen zijn herhaalde behandelingen nodig om ervoor te zorgen dat alle stadia van de wormen worden geëlimineerd.
Herhaling van behandeling
Omdat spoelwormeitjes zeer resistent zijn in de omgeving en zich snel kunnen verspreiden, is het vaak nodig om de ontwormingsbehandeling na enkele weken te herhalen. Dit helpt om herinfectie te voorkomen en om ervoor te zorgen dat alle wormen in alle stadia van hun levenscyclus worden geëlimineerd.
Behandeling van symptomen
Bij ernstige infecties kan aanvullende zorg nodig zijn om de symptomen te verlichten, zoals het behandelen van diarree of het ondersteunen van de voedingstoestand van het huisdier. In zeldzame gevallen kan intraveneuze vloeistoftherapie nodig zijn bij ernstige uitdroging of zwakte.
Wat kun je zelf doen om spoelwormen te voorkomen?
Het voorkomen van spoelworminfecties bij huisdieren vereist een combinatie van goede hygiënepraktijken en preventieve maatregelen. Hier zijn enkele stappen die je als huisdiereigenaar kunt nemen:
- Regelmatig ontwormen
Een van de belangrijkste preventieve maatregelen is het regelmatig ontwormen van je huisdier. Dit geldt vooral voor puppy’s en kittens, die al op jonge leeftijd moeten worden ontwormd, meestal vanaf de leeftijd van twee weken. Volwassen dieren moeten minstens vier keer per jaar worden ontwormd, afhankelijk van hun levensstijl en blootstellingsrisico. - Goede hygiëne
Zorg voor een schone leefomgeving voor je huisdier door regelmatig hun slaapplaats, voerbakken en omgeving schoon te maken. Verwijder de ontlasting van je huisdier direct uit de tuin of kattenbak om te voorkomen dat spoelwormeitjes zich verspreiden. Was je handen grondig na het hanteren van dieren of het schoonmaken van hun omgeving. - Vermijd besmette gebieden
Probeer te voorkomen dat je huisdier toegang heeft tot gebieden waarvan je weet dat ze besmet kunnen zijn met spoelwormeitjes, zoals openbare zandbakken of parken waar veel honden komen. Dit vermindert het risico dat je huisdier in contact komt met besmette grond. - Voorkom contact met besmette dieren
Houd je huisdier weg van andere dieren waarvan je vermoedt dat ze besmet zijn met spoelwormen. Dit geldt vooral voor jonge dieren, die kwetsbaarder zijn voor infecties. - Gezonde voeding
Een gezond dieet kan het immuunsysteem van je huisdier versterken en de algehele weerstand tegen parasitaire infecties verhogen. Zorg voor een uitgebalanceerde voeding en voldoende hydratatie om de gezondheid van je huisdier te ondersteunen.
Prognose en herstel
De prognose voor huisdieren met een spoelworminfectie is over het algemeen goed, vooral als de infectie snel wordt behandeld. Met de juiste ontwormingsbehandeling en preventieve maatregelen kunnen de meeste huisdieren volledig herstellen zonder blijvende gezondheidsproblemen.
Bij ernstige infecties of bij zeer jonge of verzwakte dieren kan de behandeling langer duren en kan er aanvullende ondersteuning nodig zijn om het dier te laten herstellen. In zeldzame gevallen kunnen complicaties optreden, zoals obstructie van de darmen door een grote hoeveelheid wormen, wat een spoedbehandeling kan vereisen.
Het is belangrijk om preventieve maatregelen te blijven nemen, zoals regelmatige ontworming en goede hygiëne, om herinfectie te voorkomen. Het monitoren van je huisdier op symptomen van spoelworminfecties kan ook helpen om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen en te behandelen.
Tot slot
Spoelwormen zijn veelvoorkomende parasieten bij honden en katten die tot ernstige gezondheidsproblemen kunnen leiden, vooral bij jonge dieren. Ze kunnen op verschillende manieren worden overgedragen, zoals via de baarmoeder, moedermelk, besmette omgevingen of prooien. Symptomen van een spoelworminfectie variëren van milde spijsverteringsproblemen tot ernstige groeivertraging en zwakte.
Gelukkig zijn spoelworminfecties goed te behandelen met ontwormingsmiddelen, en door regelmatige preventieve maatregelen kunnen huisdiereigenaren het risico op infectie aanzienlijk verminderen. Als je vermoedt dat je huisdier geïnfecteerd is met spoelwormen, raadpleeg dan een dierenarts voor een passende diagnose en behandeling.
